Kwestionariusze dla rodziców
Okres swoistej mowy dziecięcej (3.-7. rok życia)
Czy Twoje dziecko oddycha przez usta? Lub śpi z otwartą buzią? Lub chrapie? Zaznacz TAK, jeżeli chociaż jedna z odpowiedzi brzmi TAK.
Oddychanie przez nos to jedyna prawidłowa i fizjologiczna droga oddychania w spoczynku. Oddychanie wpływa na szereg aspektów związanych z funkcjonowaniem organizmu, w tym także na artykulację, dlatego staraj się obserwować sposób oddychania Twojego dziecka.
Jeśli Twoje dziecko ma nawyk oddychania ustami, skonsultuj to z logopedą. Oddychanie przez usta i otwarta buzia sprzyjają powstawaniu częstych infekcji górnych dróg oddechowych, wad zgryzu i wymowy.
Czy Twoje dziecko ma problemy z połykaniem, gryzieniem i/lub żuciem? Zaznacz TAK, jeśli chociaż jedna z odpowiedzi jest pozytywna.
Przyjmowanie pokarmów jest dla dziecka swoistym treningiem narządów artykulacyjnych.
Pilnie skonsultuj się z logopedą. Na kształtowanie się umiejętności komunikacji i mowy na najwcześniejszym etapie rozwoju dziecka wpływa przede wszystkim motoryka ustno-twarzowa. Czynności pokarmowe przygotowują aparat artykulacyjny do mówienia i mają znaczący wpływ na dalszy rozwój języka. Jeśli Twoje dziecko ma problemy z jedzeniem, skonsultuj to z logopedą. Wczesne rozpoznanie problemu i jego eliminacja zapobiegają utrwalaniu nieprawidłowych nawyków.
Czy Twoje dziecko nadmiernie się ślini?
Jeśli Twoje dziecko potrafi kontrolować wycieki śliny, nie masz powodów do niepokoju.
Nadmierne ślinienie się może świadczyć o nieprawidłowym oddychaniu, nienormatywnym połykaniu, obniżonym napięciu mięśniowym czy niskiej świadomości sensorycznej, co w kontekście rozwoju mowy ma duże znaczenie. Porozmawiaj o tym z logopedą.
Czy Twoje dziecko buduje dłuższe zdania, a jego zasób słów stale się zwiększa?
Rozwój mowy Twojego dziecka przebiega prawidłowo. Duży zasób słów i umiejętność budowania zdań to między innymi zasługa odpowiedniej stymulacji i wielu interakcji językowych z opiekunami.
Jeśli Twoje dziecko nie buduje zdań bądź tworzy krótkie wypowiedzi, a jego zasób słów jest ograniczony i nie powiększa się, porozmawiaj o tym z logopedą.
Czy Twoje dziecko recytuje wierszyki, śpiewa piosenki?
W ten sposób Twoje dziecko ćwiczy pamięć, doskonali umiejętności prozodyczne, uczy się komunikacji i wzbogaca słownictwo.
Recytowanie wierszy i śpiewanie piosenek ćwiczy pamięć, niezbędną do sprawnego posługiwania się językiem. Ponadto wzbogaca słownictwo i doskonali umiejętności prozodyczne. Jeśli Twoje dziecko nie jest w stanie zapamiętać krótkiej rymowanki czy ulubionej piosenki, porozmawiaj o tym z logopedą.
Czy Twoje dziecko zadaje dużo pytań, z których najczęstszym jest ,,dlaczego?''?
To przejaw naturalnej ciekawości i potrzeby wiedzy Twojego dziecka, które właśnie odkryło, że język jest doskonałym narzędziem poznawania świata.
Okres swoistej mowy dziecięcej charakteryzuje się dużą liczbą pytań zadawanych przez dziecko, które właśnie wkroczyło w etap intensywnego poznawania świata. Najczęstszym pytaniem jest ,,dlaczego?'', które pozwala mu odkrywać mechanizmy rządzące światem, powiązania i wzajemne relacje między zjawiskami. To niezwykle ważne pytanie z punktu widzenia rozwoju poznawczego dziecka, w przyszłości mające wpływ na zdolność rozumienia czytanych tekstów i zdobywanie wiedzy. Jeśli Twoje dziecko nie zadaje pytań, zasięgnij porady logopedy.
Czy Twoje dziecko potrafi opisać relacje czasowe i przestrzenne (np. na, do, w/np. po obiedzie, przed spaniem, po kąpieli)? Rozumie większość przyimków i potrafi ich używać w zdaniach?
Mowa Twojego dziecka rozwija się prawidłowo.
Czterolatek powinien rozumieć już większość wyrażeń przyimkowych, określających położenie przedmiotów w przestrzeni oraz relacje czasowe, a także poprawnie używać przyimków (na, do, w, rzadziej: obok, pod, za) w tworzonych przez siebie wypowiedziach. Wyrażenia typu: ,,po obiedzie'', ,,przed spaniem'', ,,po kąpieli'' sprawiają dzieciom nieco więcej problemów i pojawiają się w piątym, szóstym roku życia. Brak rozumienia i umiejętności stosowania przyimków znacząco utrudnia komunikację, dlatego porozmawiaj o tym z logopedą.
Czy Twoje dziecko potrafi opowiedzieć co działo się w przedszkolu, na placu zabaw?
Twoje dziecko doskonali zdolność narracji, będącą istotnym elementem kompetencji komunikacyjnej.
Jeśli Twoje dziecko nie potrafi w kilku zdaniach opowiedzieć o swoich przygodach i przeżyciach, skorzystaj z pomocy logopedy, który przyjrzy się problemowi i pomoże rozwinąć u dziecka zdolność narracji.
Czy Twoje dziecko się jąka?
Jeśli mowa Twojego dziecka jest niepłynna, nie bagatelizuj problemu i nie czekaj aż jąkanie minie samo. Pilnie udaj się na diagnozę do logopedy.
Rozwój mowy Twojego dziecka przebiega prawidłowo.
Czy mowa Twojego dziecka jest zrozumiała dla innych?
To znak, że rozwija się prawidłowo.
Jeśli mowa Twojego dziecka jest niezrozumiała dla otoczenia, skorzystaj z pomocy logopedy. Podłożem niewyraźnej mowy mogą być wady wymowy, takie jak seplenienie, jąkanie, nosowanie czy inne zaburzenia.
Czy pod koniec 6. roku życia Twoje dziecko prawidłowo wymawia wszystkie głoski języka polskiego, w tym głoskę r?
Mowa Twojego dziecka rozwija się prawidłowo.
Skorzystaj z pomocy logopedy. Przed rozpoczęciem nauki w szkole dziecko powinno poprawnie wymawiać wszystkie dźwięki języka polskiego, aby uniknąć błędów w czytaniu i pisaniu, spowodowanych błędną wymową.
Czy Twoje dziecko trzyma kredkę, długopis raz w prawej, a raz w lewej dłoni? Kopie piłkę raz jedną, a raz drugą nogą?
Jeżeli Twoje dziecko przejawia wyraźną skłonność do jednej ręki, nogi, jednego oka i ucha to znaczy, że proces lateralizacji się zakończył.
Prawidłowo rozwijające się dziecko około czwartego roku życia powinno przejawiać wyraźną preferencję do jednej ręki, nogi, jednego oka i ucha. Brak dominacji stronnej negatywnie wpływa na rozwój dziecka, powodując między innymi problemy z nabywaniem mowy, czytaniem i pisaniem. Warto udać się do logopedy, który przeprowadzi badanie lateralizacji.
Czy Twoje dziecko chętnie bawi się i rozmawia z rówieśnikami?
Twoje dziecko zdobywa pierwsze przyjaźnie. Doskonali umiejętności społeczne i komunikacyjne.
Izolowanie się od rówieśników i preferowanie samotnych zabaw, może mieć wiele przyczyn, między innymi wynikać z problemów rozwojowych. Porozmawiaj o tym z logopedą.
Czy dziecko utrzymuje z rozmówcą kontakt wzrokowy?
Twoje dziecko doskonali umiejętność nawiązywania interakcji. Poprzez kontakt wzrokowy uczy się zachowań społecznych, dzielenia pola wspólnej uwagi, rozpoznawania emocji i komunikacji.
Brak kontaktu wzrokowego może sugerować występowanie u dziecka zaburzeń ze spektrum autyzmu. Porozmawiaj o tym z logopedą.
Czy Twoje dziecko angażuje się w zabawy tematyczne (zabawy w lekarza, nauczyciela, fryzjera, itp)?
W ten sposób Twoje dziecko rozwija wyobraźnię, a także doskonali umiejętności społeczne.
Zabawy tematyczne rozwijają kreatywność, pomysłowość, poszerzają zasób słów, doskonalą umiejętności komunikacyjne i społeczne. Jeżeli Twoje dziecko nie bawi się w odgrywanie ról lub jego zachowanie podczas zabawy Cię niepokoi, porozmawiaj o tym z logopedą.
Czy Twoje dziecko wkłada język między zęby podczas mówienia?
Wsuwanie języka między zęby podczas mówienia to objaw seplenienia międzyzębowego, będącego jedną z najczęściej obserwowanych wad wymowy u dzieci w wieku przedszkolnym. Dlatego uważnie obserwuj sposób artykulacji swojego dziecka.
Wsuwanie czubka języka między zęby podczas artykulacji wszystkich, bądź tylko niektórych głosek to objaw seplenienia międzyzębowego. Potocznie zwana ,,międzyzębówka'' to jedna z najczęściej spotykanych wad wymowy u dzieci.