Autor: Agnieszka Sznigir-Dorawa
Kiedy zgłosić się do logopedy?
Głoska R jest głoską trudną i nie bez powodu pojawia się w mowie późno, bo w 6. a nawet 7. roku życia dziecka. Jeśli się nie pojawi lub dziecko wypowiada tę głoską w jakiś zniekształcony sposób (np. po francusku – tyłem gardła lub języka) należy zgłosić się do logopedy.
Głoska ta jest głoską dźwięczna, dziąsłową, wibracyjną. Oznacza to, że podczas jej wypowiadania, uaktywniają się struny głosowe, natomiast w jamie ustnej dochodzi do zwarcia boków języka z górnymi dziąsłami. Dodatkowo – jest to głoska wibracyjna, czyli przednia część języka zwiera się z wałkiem podniebiennym i obniża się na zmianę.
Głoska ta jest najbardziej oczekiwaną głoską w rozwoju mowy dziecka, niejako jest uwieńczeniem tego rozwoju. Jej nieprawidłowa realizacja jest natomiast przyczyną kompleksów, także w dorosłym życiu. Potocznie uważa się, że osoba dorosła nie może nauczyć się jej wymawiać. Na szczęście jest to możliwe w każdym wieku. Choć im człowiek starszy, tym jest to trudniejsze i zajmuje więcej czasu.
Co zrobić, żeby mówić R?
Podstawowym warunkiem jest prawidłowa budowa aparatu mowy (w tym: prawidłowej długości wędzidełko podjęzykowe) oraz duża sprawność narządów mowy, przede wszystkim języka. Ćwiczenia, od których trzeba zacząć, to koniki (kląskanie językiem) przy szeroko otwartej buzi, starając się nie unosić brody. Następnie masowanie zębami brzegów języka (delikatne przygryzanie przodu oraz boków języka), przyklejanie języka do podniebienia (zasysanie) przy opuszczonej żuchwie. Powtarzanie w szybkim tempie głoski [l]- szerokim językiem uderzając w wałek podniebienny (tę górkę za górnymi zębami: lalalala, lelelel, lolololo, lululu…)
Kolejnym ważnym ćwiczeniem jest uderzaniem przodem szerokiego języka w wałek podniebienny i powtarzanie d-d-d-d-d-d-d-d-d… w coraz szybszym tempie. Ważne jest jednak, aby nie było to zwykłe [d], które naturalnie jest wymawiane na zębach górnych przednich. Ma to być [d] dziąsłowe, czyli wymawiane potocznie mówiąc na dziąsłach, a fachowo na wałku podniebiennym. Będzie ono miało nieco inny wydźwięk jak [d] w słowie [dom] czy [dudek]. Warto to przetestować.
Po usprawnieniu języka wykonujemy ćwiczenia z głoską d w różnych konfiguracjach np. dedededede…dydydydy…dodoodod…dududuud…dadadadada…. A następnie w połączeniach z innymi spółgłoskami np. tda tde tdy tdo tdu..atda etde otdo utdu ytdy…adda edde yddy oddo uddu yddy. Cały czas pamiętajmy, aby zarówno [t] jak i [d] było wymawiane na wałku podniebiennym. Ćwiczenia te wykonujemy precyzyjnie, najlepiej przed lustrem, pilnując pozycji języka. Każda zmiana położenia języka lub dodatkowy ruch żuchwy może doprowadzić do nieprawidłowej wymowy, np. przyzębowej (jeśli język zamiast na wałku będzie na zębach). Ćwiczenia powinny być wykonywane systematycznie, codziennie, nawet kilka razy dziennie po kilka, kilkanaście minut dziennie. Nie zrażaj się, gdyż są dość monotonne, a szybko zobaczysz efekty. Powodzenia!
Jeżeli chcesz rozpocząć pracę nad wymową głoski R z jednym z naszych logopedów, to zapraszamy do skorzystania z możliwości umówienia się na konsultację online lub do skorzystania z darmowej bezpłatnej rozmowy, która przygotuje Cię na pierwsze spotkanie z logopedą. Wszystkie szczegóły znajdziesz na stronie:
https://www.dobrylogopeda.edu.pl/polecani-logopedzi-online
-37462c6e0c9c38be.jpg)
