Nieprawidłowy tor oddechowy – co to takiego?

Pokaż mi swoją twarz, a powiem Ci, czy prawidłowo oddychasz.
O wpływie nieprawidłowego toru oddechowego na funkcjonowanie dziecka.

Oddech jest jedną z pierwszych czynności, jaką noworodek wykonuje po przyjściu na świat. To jeden z symptomów tego, że żyje. Jak wynika z badań, prawidłowo oddychający dorosły wykonuje około 12-16 oddechów na minutę. U noworodka ta liczba jest prawie trzy razy większa i wynosi około 40 oddechów. Oznacza to, że przeciętny człowiek wykonuje w ciągu całego dnia około dwudziestu tysięcy oddechów! Ta czynność jest automatyczna, nie wymaga udziału naszej świadomości. Prawidłowy tor oddechowy to taki, który odbywa się przy zamkniętych ustach, a powietrze pobierane jest wówczas nosem.

Oddychanie, jako podstawa diagnozy logopedycznej

Podczas diagnozy logopedycznej konieczne jest przeprowadzenie oceny sposobu oddychania. Można to zrobić za pomocą obserwacji, wywiadu z rodzicem, analizy dostarczonych przez opiekunów nagrań ukazujących dziecko podczas snu, a także wykonywania innej czynności. Ważne, aby nie było to zajęcie wymagające wzmożonego wysiłku fizycznego. Tę próbę przeprowadza się u dziecka zdrowego – bez kataru. Podczas prawidłowego oddychania język spoczywa na podniebieniu, a usta są domknięte.

O wpływie nieprawidłowego oddychania na wygląd twarzy dziecka

Skutkiem przedłużającego się nieprawidłowego oddychania (torem ustnym) jest zmiana rysów twarzy. Przez to, że maluch ma stale otwarte usta, nie ma możliwości stymulowania narządu żucia. Jego podniebienie nie jest masowane przez język, ponieważ spoczywa on na dnie jamy ustnej. W efekcie można zaobserwować zmiany w budowie twarzy – jest pociągła i płaska. Zazwyczaj występuje tyłozgryz. Takie dzieci często wyglądają na zmęczone. W istocie dzieje się tak, ponieważ oddychanie przez usta powoduje, że do komórek nie dociera wystarczająca ilość tlenu.

U dzieci, które oddychają przez usta, często obserwuje się tzw. podniebienie gotyckie. Ortodonci zwracają uwagę na stłoczenie zębów, które powstają na skutek nieprawidłowego rozwoju kości szczęki. 

Z punktu widzenia stomatologii, zęby nie powinny znajdować się w suchym środowisku. Kiedy nie oddychamy nosem, dochodzi do wysuszenia jamy ustnej. Może to prowadzić do powstawania ubytków próchniczych.

Nieprawidłowe oddychanie, a wady wymowy

Z logopedycznego punktu widzenia oddychanie przez usta jest szkodliwe, bo powoduje wady wymowy. Kiedy usta są otwarte, język spoczywa na dnie jamy ustnej, co nie sprzyja pionizacji. Wargi są uchylone, a to sprawia, że ich napięcie mięśniowe słabnie. Jak wcześniej wspomniano, oddychamy około dwudziestu tysięcy razy na dobę. To doskonałe ćwiczenie dla języka i mięśnia okrężnego warg.

Dlaczego dzieci oddychają torem ustnym?

Do najczęściej występujących przyczyn nieprawidłowego toru oddechowego zaliczyć można:

• obniżone napięcie mięśni;
• częste infekcje górnych dróg oddechowych;
• przedłużające się karmienie butelką (powyżej 18. miesiąca życia);
• parafunkcje (ssanie smoczka, palca, warg, policzków);
• alergie;
• przerośnięte (powiększone) migdały podniebienne/migdał gardłowy;
• sytuacje stresowe;
• krzywa przegroda nosowa;
• polipy.

Gdzie szukać pomocy w przypadku nieprawidłowości w oddychaniu?

Bardzo ważne jest, aby w przypadku zauważenia nieprawidłowego sposobu oddychania u dziecka, udzielić mu szybkiej pomocy. W zwalczaniu przyczyn nawykowego oddychania torem ustnym mogą pomóc laryngolog i alergolog. We wzmocnieniu mięśnia okrężnego warg, a także wypracowaniu prawidłowej pozycji spoczynkowej języka i jego spionizowaniu, pomoże logopeda. Przydatna może okazać się również konsultacja ortodontyczna.

Szukasz konsultacji, diagnozy lub terapii logopedycznej online? Zobacz polecanych logopedów online i uzyskaj pomoc dzięki wizycie logopedycznej przez Internet. https://www.dobrylogopeda.edu.pl/logopeda-online

Literatura:

1. Pluta-Wojciechowska D., Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia wybranych form zaburzeń. Bytom 2017.
2. Rutch A., The health benefits of nose briefing. Nursery in General practice. Dostęp – 30.09.2020. http://hdl.handle.net/10147/559021
3. Skorek E., Rządzka M., Profilaktyka i terapia dysfunkcji oddechowych u dzieci. Zielona Góra 2011 r.